Hasiera

Zabala (-a)

Mota: Etxebizitza
Oharrak:

San Juan auzoan dago eta armarria du. Jendeak “Zabale” gisa ezagutzen du baina izen hau aldaera bat besterik ez da. Baserriaren jatorrizko izena, agirietan aurkitu duguna, Zabala da. Izen bereko jauregia bezala, Zabalatarren familiakoa zen. Manposteria eta adreiluz eraiki zuten. Enrique IV.ak jatorrizko dorrea botatzeko agindu zuen 1456an. Gerora, XIX. mende amaieran, egun ezagutzen dugun mudejar itxurako dorrea eraiki zuten. Aipatzekoa da dorre horrek Zabala jauregikoarekin duen antzekotasuna. 1605ekoa da aurkitu dugun aipamenik zaharrena: “Cavala”, “Çavala”. Baserriak izena eman dio inguruko, aurkintzari. Lur horrek Zabalealdea izena du eta Itsasondo aldera hedatzen da. Zabalealdeko basoa izena ere bildu dugu. Zabala baserriko lurren lekukotasunak idatziz zein ahoz bildu ditugu. Idatziz Arantzegialdea, Aresi, Arkartealdea, Erdiko soroa, Erlotxo, Etxaburua, Etxazpia, Galtzadabea, Galtzadaburua, Galtzaga, Lanberri, Okorro, Okotxo, Sorotxikia, Txutxuta eta Usunbillagaldea, eta ahoz Aldapabarrena, Ausauntabasoa, Baratza, Basoaldea, Beheko soroa, Durnibidealdea, Etxaburu, Etxazpia, Intxaurzar, Intxaurzarbarrena, Lurbidealdea, Sagastitxiki, Soroandia, Soroluzea, Sorotxikia, Txara, Txokoa eta Txutxuta. Izen bereko jauregia Beheko atea edo Frantziako portalearen ondoan eraiki zuen Domingo de Zabalak XVI. mendean. Armarri ikusgarria du harlanduzko arku bikoitzaren gainean. Jende esanguratsuak ostatu hartu izan du bertan: 1615ean Espainiako Felipe III.ak eta 1782an, berriz, Artois kondeak, Frantziako Luis XVI.aren anaiak. Zabala baserrira doan bidea Zabalabidea izenez ezagutzen da. Euskaraz, bide izenak sortzeko hiru aukera izaten ditugu: 1) toponimoa+bidea, toponimo honetan ikus dezakeguna, 2) toponimoa+ko+bidea, gaur egun gehien erabiltzen dena, 3) toponimoa+ra+ko+bidea aspaldiko dokumentazioan biltzen den aldaera zaharrena. Horrez gain, San Juan auzoko 8. zenbakian bada Zabalaldea izeneko etxe bat ere.

Ahozkoa: Xabale, Zabala (010), Zabale (089-41), Zabale (001), Zabale (002), Zabale (006), Zabale (009), Zabale (010), Zabale (011), Zabale, Zabale (015), Zabale (017), Zabale
Sinonimoak: Zabale
Kokapena kartografian: D4

 

URTEA	ERA	Testuingurua	ITURRIA
	Zabala	Zabala baserria	GFA
1605	Çauala	...que confinan con heredades de las casas de Çauala y Otaça...	AGG-GAO
1605	Cauala	...y por otra parte al castañal del ospital y tierras de la casa de Cauala...	AGG-GAO
1727/1741/1796	Zavala	...como Ynquilino que es de la casa solar de Zavala sitta en jurisdizion de esta dicha villa y confinantte a la de Lucusayn...	AGG-GAO
1744	Zabala	...el codicilo de Pedro Garcia de Albisu consta que el aniversario perpetuo de veinte ducados de principal situados sobre la casa de Zabala era de su cargo...	AGG-GAO
1768/1862	Zavalea	Zavalea, casa de	GPAH
1857-1862	Zavala		NPGI
1859/1861/1864	Zabala	Casería Zabala	OUA
1863	Zabale		TJE
1863	Zavala		TJE
1863	Zavala		TJE
1863	Zavala		AGG-GAO
1956	Zabala	caserío Zabala	OUA
1973	Zabala	…hermanos Jáuregui y pertenecidos del Caserío Zabala	OB
1974	Zabale		CG
1979	Zabala	Casa Zabala	CSG
1983	Zavala	Al año siguiente de 1773 se construyó otro humilladero en terrenos del caserío Zavala	OMH
1989	Zarala		ETM
1989	Zabala		ETM
1992	Zabale	Zabale baserria landa arkitekturaren eredu aparta da eta bideen tajuketari loturiko testigantza dugu.	GHMG
1992	Zabala	Zabala baserria	Deiker
1993	Zabala	Zabala	HPS
1993	Zaballa		HPS
1993	Zabala		HPS
1993	Zavala		HPS
1993	Zabala		HPS
1993	Zavala		HPS
1993	Zavala		HPS
1993	Zabala		HPS
1993	Zabala	Zabala (baserria)	HPS
1993	Zabala	Caserío Zabala	HPS
1996	Zabale		MTN
2005	Zabale	Zabale Baserria	KI
2006	Zabala		OM
2006	Zabale	Esta singular casería de “Zabale” es, sin embargo, una de las pocas casas blasonadas que Ordizia mantiene	SA
2006	Zabala	indican los lingüistas, su apelativo es una clara derivación de “Zabala”. Siguiendo a Mitxelena, la etimología del nombre quiere indicar, “extenso, plano”;	SA
2007	Zabala		EJM
2008	Zabale	ZABALE.- Siguiendo a Koldo Mitxelena, si Zabale emana de Zabala, esta casa armera —como no podía ser de otra forma—, también es cuna y raíz de los Zabala palaciegos de la Villa	SA
2008	Zabala	ZABALE.- Siguiendo a Koldo Mitxelena, si Zabale emana de Zabala, esta casa armera —como no podía ser de otra forma—, también es cuna y raíz de los Zabala palaciegos de la Villa	SA
2008	Zabale	Hor dauzkagu Aizpuruetxeberri, Arramendi, Arantzegi, La Granja, Oiangu-txiki, Otatza, Usunbila eta Zabale.	SA

 

• Zure iritzia
• Bidali zure argazkia (1)