Bilaketa
Plaza Nagusia (-a)
Mota: Plaza
Oharrak: Sujetoenea eta Erdiko plaza izenez ere ezagutu izan da historian zehar. Erdaraz, berriz, “Plaza Mayor” edota “Plaza Pública” esan izan zaio. Oinplano irregularreko hormigoizko eraikina da, kapitel korintoarreko koloma eta estalkiaz osatua. Estalkiak frontoia, armarria eta harrizko lore-ontziak ditu.
1512ko sutearen ondoren Ordiziak astero merkatua egiteko pribilejioa jaso zuen. Beranduago, ordea, pribilejioaren agiria galdu zuen, ziurrenik azoka hura egiteari utzi ziotelako. 1787an Madrilgo Aravaca hiribilduko eskribautza batean jatorrizko pribilejio hura agertu zen eta Manuel Vicente Murgutio Gaytan de Ayala, Aravacako markesa, Errege-Kantzileritzan eguneratzen saiatu zen. Hala ere, azoka-pribilejio hura berritzeko egin behar izan zuen bidea luzea eta nahiko garestia izan zen. Azkenik, 1797ko irailaren 29an San Ildefonson emandako Errege-Zedularen bitartez, asteroko azoka berrezarri ahal izan zuten. Orduz geroztik, ia hutsik egin gabe ospatu izan da. 1899an tren geltokia ireki zutenean merkatura gero eta jende gehiago hurbiltzen hasi zen. Hori zela eta, Ordiziako Udalaren erabaki baten ondorioz kanpotarrek ez zuten erosketak egiteko baimenik bertakoek eurenak egin arte.
Asteroko azokaren lekuko izateaz gain, beste hainbat jardueretarako ere erabiltzen da: dantzaldiak, kontzertuak, ikuskizunak, haur parkea, etab. Zezenketak ere bertan egiten ziren. Hala ere, badirudi 1684rako zezenketen kontrako jarrera hedatua zegoela inguruan, urte hartan bertan Beasaingo biztanle batzuen kontra egindako epaiketak frogatzen duen moduan. Zezenketa zapuzteko asmoz, iskanbila nahita sortzea leporatu zieten beasaindar haiei.
XVI. mendean sortu zen herriko lehenengo plaza, ez ordea gaur egun ezagutzen dugun itxurarekin. Askoz ere espazio txikiagoa hartzen zuen. Bertan egiten zen merkatua asteazkenero. Gerora, herria hazten joan zen eta merkatuak gero eta leku gehiago behar zuen. Honela, XIX. mendearen azken herenean, Udalak plaza inguruko orubeak erosteari ekin zion, etxe horiek eraitsi eta plaza handitzeko asmoz. 1925ean eraiki zuten orain ezagutzen dugun estalki modernoa.
Ahozkoa: Plaza (017), Plaza Mayor (017), Plaza Nagusia
Sinonimoak: Sujetoenea, Erdiko plaza
Historikoa
| URTEA | ERA | Testuingurua | ITURRIA |
| 1753 | Sugettoenea | ...la casa nueba que a echo el señor Marques de Balmediano en la Plaza llamada Sugettoenea... | AGG-GAO |
| 1768/1862 | Plaza publica | GPAH | |
| 1863 | plaza Mayor | TJE | |
| 1894 | Plaza mayor | OUA | |
| 1910-1916 | Plaza Mayor | La casa consistorial, situada en la plaza Mayor, es buena, de piedra sillería, con arcada, y labrado en la fachada lleva el escudo de la villa... | GGPVN |
| 1973 | Plaza Mayor | …de una distancia no superior a dos Km. a contar de la Plaza Mayor | OB |
| 1979 | Plaza Mayor | En la plaza Mayor de Villafranca de Ordizia, lugar habitual de concurrencia los miércoles... | CSG |
| 1983 | Plaza pública | ...para construir una fuente en la plaza pública y traer las aguas de Iturzaeta... | OMH |
| 1983 | Plaza Mayor | Se reparó al mismo tiempo la Plaza Mayor. | OMH |
| 1989 | Plaza | ETM | |
| 1992 | Plaza Nagusia | Plaza Nagusiak herriaren erdia betetzen du, eta bere berri gutxienik XVI.mendez geroztik bada. | GHMG |
| 2005 | Nagusia plaza | KI | |
| 2005 | Plaza pública | con el único objeto de llevar agua desde el citado canal del molino hasta la misma plaza pública | SA |
| 2006 | Plaza Nagusia | OM | |
| 2008 | Nueva Plaza | SA | |
| 2008 | "Campo roña" | Erdiko plazan, "Campo roña" esaten zitzaion hartan... | SA |
Argazkiak
Zure etxeari edo negozioari izena jarri behar diozu?
© 2010 - Ordiziako Euskara Atala
XHTML | CSS | WAI-A | Lege oharra | Kontaktua
iametza interaktiboak garatuta
